Τη Δευτέρα 6/02/2006 οι μαθήτριες της Α3 τάξης του Ράλλειου Πειραματικού Ενιαίου Λυκείου Θηλέων Πειραιά κλήθηκαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγιο με θέμα: «Οι σημερινοί έφηβοι». Στόχος του ερωτηματολογίου ήταν η μελέτη των αναπαραστάσεων που δομούν οι έφηβοι και οι έφηβες για τα αγόρια και τα κορίτσια της ηλικίας τους. Οι εικόνες που διαμορφώνουν τα νεαρά άτομα για τους συνομηλίκους τους του ίδιου ή του αντίθετου φύλου και τα χαρακτηριστικά που έχουν εσωτερικεύσει για τη συμπεριφορά των δύο φύλων στο σχολείο και τη ζωή είναι ιδιαίτερα σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο βιώνουν τις εμπειρίες της ταυτότητας φύλου στην εφηβεία και αποκωδικοποιούν τις συμπεριφορές τους εντός και εκτός σχολείου, παρατηρώντας τον εαυτό τους αλλά και τους άλλους.

Πορεία διαδικασίας

Καταρχάς διανεμήθηκε το ερωτηματολόγιο στις 23 μαθήτριες μέσα σε κλίμα «έκπληξης» - χωρίς δηλαδή προηγούμενη προετοιμασία ? γεγονός που αύξησε το ενδιαφέρον και την περιέργειά τους. Αφού δόθηκαν πολύ σύντομα οι απαραίτητες διευκρινίσεις, αφιέρωσαν 5-10΄ για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Στο ερωτηματολόγιο καλούνταν να διαλέξουν τρία από δεκαπέντε επίθετα, για να χαρακτηρίσουν τα αγόρια και τα κορίτσια στο σχολείο και στη ζωή. Κατόπιν κλήθηκαν 5 μαθήτριες εθελοντικά να συγκροτήσουν «επιτροπή επεξεργασίας των ερωτηματολογίων», που συγκέντρωσε τα φυλλάδια, κατέγραψε στον πίνακα και σε τετράδιο τις απαντήσεις των μαθητριών και καταμέτρησε το σύνολο των απαντήσεων.

Η συμμετοχή των μαθητριών στην επεξεργασία των ερωτηματολογίων αύξησε επίσης το ενδιαφέρον και την προσοχή τους, καθώς οι υπόλοιπες παρακολουθούσαν, ώστε να μην καταγραφεί κάποιο λάθος και παράλληλα αντιδρούσαν με υπαινικτικά καταρχάς σχόλια στα αποτελέσματα.

Τα αποτελέσματα και η ανάλυση των αποτελεσμάτων

Γενικές Παρατηρήσεις

Η ιδιαιτερότητα του Ράλλειου Πειραματικού Ενιαίου Λυκείου Πειραιά ως σχολείου Θηλέων καθιστά ακόμη πιο ενδιαφέρουσες τις απαντήσεις των μαθητριών. Σημειώνονται τα καταληκτικά σχόλια της συζήτησης και τα γενικότερα συμπεράσματά τους:

Α) Για τις απαντήσεις τους και την εικόνα των φύλων

Τα αγόρια γενικά είναι πιο δραστήρια στη ζωή. Τα κορίτσια είναι πολύ ικανά αλλά συχνά φοβισμένα. Τα κορίτσια φαίνεται ότι έχουν πιο «πρέπουσα» και «σωστή» συμπεριφορά στο σχολείο, ενώ τα αγόρια δείχνουν το δυναμισμό τους περισσότερο στη ζωή. Τα δύο φύλα βοηθάνε και συμπληρώνουν το ένα το άλλο, τόσο στο σχολείο όσο και στη ζωή. Παραδέχτηκαν ότι μεγάλο ποσοστό των απαντήσεών τους πηγάζει από κοινωνικά στερεότυπα, δηλαδή γενικευμένες κρίσεις για το πώς είναι και πώς πρέπει να είναι στη συμπεριφορά τους τα δύο φύλα.

Β) Για το ερωτηματολόγιο και τη διαδικασία

Ενδιαφέρουσα διαδικασία, που αποκάλυψε ότι πολλές φορές άλλα πιστεύουμε πραγματικά και άλλα δηλώνουμε και εκφράζουμε, επηρεασμένοι από τις κοινωνικές αντιλήψεις και στερεότυπα. Τους άρεσε ο διάλογος, η συζήτηση μέσα στην τάξη για την ερμηνεία των απαντήσεών τους. Το ερωτηματολόγιο και η συζήτηση πάνω σε αυτό τις βοήθησε να ανακαλύψουν τον εαυτό τους. Η απουσία αγοριών από την τάξη έκανε τις απαντήσεις τους μία διαδικασία για άλλες πιο εύκολη, αφού δεν είχαν να υποστούν την άμεση κριτική και την αντίδραση των αγοριών και για άλλες πιο δύσκολη, αφού δήλωσαν ότι, αν υπήρχαν αγόρια στην τάξη, πιθανότατα και οι ίδιες θα εκδήλωναν διαφορετική συμπεριφορά. Ορισμένα χαρακτηριστικά δεν είναι απόλυτα, αλλά διαφοροποιούνται ανάλογα με την περίσταση.

Επίλογος

Συνολικά, οι απαντήσεις των μαθητριών αλλά και ο σχολιασμός επί του ερωτηματολογίου στη συζήτηση που ακολούθησε δημιούργησε μέσα στην τάξη ένα κλίμα έκπληξης, δημιουργικής απορίας και προβληματισμού, που κατ? αυτόν τον τρόπο αποτελεί ανατροφοδότηση για περαιτέρω δραστηριότητες και διδακτικές παρεμβάσεις, που προωθούν την Ισότητα των Φύλων μέσα στο σχολείο.

ΑΝΤΙΟΠΗ ΑΡΓΥΡΙΟΥ (ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ)