«Το να μυήσουμε τους λαούς στις ανθρωπιστικές ιδέες και να το θέσουμε μπροστά στα μάτια τους όλη τη φρίκη που προκαλούν οι αντιδικίες, το μίσος και η καταστροφή θα έχουν σαν αποτέλεσμα να γίνει πιο δύσκολη, ίσως αδύνατη η κατάρα του πολέμου» (Ερρίκος Ντυνάν).

Έχουμε όλοι ακόμα και οι πιο μοναχικοί, ένα είδος ενστίκτου που μας ωθεί να αναζητούμε τη συντροφιά των ομοίων μας για να μοιραστούμε λύπες και χαρές. Ο άνθρωπος, για τον οποίο λέγεται ότι είναι «κοινωνικόν ζώον», φαίνεται ανίκανος να ζήσει μόνος του. Υπάρχει με άλλα λόγια μια αυθόρμητη δύναμη που ενώνει τους ανθρώπους τον ένα με τον άλλο η αλληλεγγύη. Μέσα σε αυτή τη δύναμη βρίσκουν τις ρίζες τους η κατανόηση για αυτόν που υποφέρει και η επιθυμία να τον βοηθήσουμε η θέληση να περιθάλψουμε χωρίς αντάλλαγμα όποιον έχει ανάγκη ή βρίσκεται σε δύσκολη θέση χωρίς ιδιοτέλεια.

Η ανθρώπινη αλληλεγγύη εκδηλώνεται ποικιλότροπα. Μπορεί να προσφέρεται σε μεμονωμένα άτομα, σε άπορες κοινωνικές τάξεις ή σε ολόκληρους λαούς που έχουν πληγεί από τον πόλεμο, την πείνα ή από θεομηνίες.

Πολλοί οργανισμοί και ιδρύματα αφιερώνονται σε κάθε χώρα, στην βελτίωση των συνθηκών ζωής, διαφόρων κατηγοριών, αρχίζοντας με τα άτομα πνευματικά ή σωματικά ανάπηρα, που δεν μπορούν μόνα τους να συντηρηθούν: θύματα πολέμου, ανάπηρους, τυφλούς, ορφανά, ηλικιωμένους χωρίς οικογένεια κτλ. Στις ιδιωτικές, κοινωνικές ή θρησκευτικές πρωτοβουλίες προσφέρουν βοήθεια οι δημόσιοι οργανισμοί. Παρατηρούμε εξάλλου σήμερα την ανάπτυξη νέων μορφών αλληλεγγύης: δεν κάνουμε πια φιλανθρωπικές πράξεις ,αλλά συνεισφέρουμε στις πραγματικές ανάγκες. Προσπαθούμε περισσότερο να εξαλείψουμε τα γενεσιουργά αίτια τους, την αθλιότητα και την απομόνωση παρά να δώσουμε μια στιγμιαία ανακούφιση. Έτσι οργανώνουμε την αποκατάσταση αυτών που έχουν κάποια σοβαρή αναπηρία ή ατέλεια και προσπαθούμε να τους δώσουμε τη θέση που τους ανήκει στην κοινωνία. Με τον ίδιο τρόπο, προσπαθούμε να επανεντάξουμε στην κανονική ζωής τους πληθυσμούς των μεταναστών θυμάτων πολέμου, όπως τους Βιετναμέζους boat people (που ζούσαν μέσα σε βάρκες).

Τα προβλήματα ολόκληρων πληθυσμών του Τρίτου κόσμου είναι σήμερα γνωστά χάρη στις ανθρωπιστικές οργανώσεις και την επιμονή των μελών της. Επίσης, χάρη σ' αυτές, όλες οι διακηρύξεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που αφορούν την κατάργηση των ανισοτήτων αρχίζουν να γίνονται πραγματικότητα αν και χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά σε αυτό τον τομέα. Τέτοιες οργανώσεις Αμνηστία, η UNICEF, ο Ερυθρός Σταυρός και οι Γιατροί χωρίς σύνορα.

Διεθνής Ερυθρός Σταυρός είναι η πιο γνωστή από όλες τις ανθρωπιστικές οργανώσεις. Οργανώνεται σε πολλές ανθρωπιστικές δραστηριότητες σε εθνική κλίμακα. Προμηθεύει ειδικά φάρμακα και ιατρική βοήθεια στη διάρκεια των φυσικών καταστροφών. Σε περίπτωση πολέμου συγκροτεί ολόκληρα νοσοκομεία, σταθμούς πρώτων βοηθειών και ανεφοδιασμού, φαρμακεία και στρατόπεδα προσφύγων.

Διεθνής Αμνηστία είναι η πιο μεγάλη διεθνής οργάνωση ασχολούμενη με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Παγκόσμια κίνηση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου που δεν εξαρτάται από καμία κυβέρνηση, πολιτική παράταξη, ιδεολογία ή θρησκευτικό δόγμα. Ιδρύθηκε το 1961 και έχει περισσότερα από 350.000 μέλη, με 2680 οργανωμένες ομάδες σε 53 χώρες. Η Διεθνής Γραμματεία της έχει έδρα το Λονδίνο. Χρηματοδοτείται από τα μέλη της με ατομικές εγγραφές και δωρεές. Η Διεθνής Αμνηστία επιδιώκει να τηρούνται σε όλο τον κόσμο η Παγκόσμια Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και οι πρότυποι Ελάχιστοι Κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για τη Μεταχείριση των Κρατουμένων. Αντιτίθεται στη χρήση βασανιστηρίων και στην ποινή του θανάτου σε κάθε περίπτωση και χωρίς καμία επιφύλαξη. Εργάζεται για την απόλυση κρατουμένων που έχουν φυλακιστεί για τις πολιτικές πεποιθήσεις, το χρώμα, τη γλώσσα, την εθνική τους καταγωγή ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους, με την προϋπόθεση πως δεν έχουν χρησιμοποιήσει βία ή συνηγορήσει υπέρ αυτής. Ενδιαφέρεται επίσης για την ανακούφιση και προστασία των ιδίων των κρατουμένων και των οικογενειών τους.

Η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Αμνηστίας ιδρύθηκε το 1976 με πρωτοβουλία παλαιών κρατουμένων και ατόμων που συνεργάστηκαν με την Διεθνή Αμνηστία στην διάρκεια της δικτατορίας του 1967-1974. Έχει 700 μέλη οργανωμένα σε τοπικές ομάδες στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Μια ακόμα μη κυβερνητική οργάνωση με πολύ σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο σκηνικό είναι η Unicef. Έχει ιδρυθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 1946 με σκοπό την παροχή βοηθείας στα παιδιά των χωρών που είχαν καταστραφεί από τον πόλεμο. Η κυριότερη δραστηριότητα της Unicef στρέφεται σε τομείς όπου με μικρές σχετικές δαπάνες μπορεί να επιτευχθεί σημαντική βελτίωση στις συνθήκες ζωής των παιδιών, όπως την πρόληψη και την θεραπεία ορισμένων ασθενειών και με πρόσθετες αποστολές τροφίμων. Άλλες δραστηριότητες στις οποίες συμβάλει είναι η ανάπτυξη των υγειονομικών υπηρεσιών και η εκπαίδευση υγειονομικού προσωπικού, η κατασκευή εκπαιδευτικών κτιρίων και η εκπαίδευση διδακτικού προσωπικού, καθώς και η επέκταση άλλων υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας. Πολλές φορές χρηματοδοτείται από κυβερνήσεις και από ιδιωτικές εθελοντικές συνεισφορές.

Η Green Peace είναι διεθνής οργάνωση που αγωνίζεται για τη διάσωση των απειλούμενων ζωικών ειδών, για την αποτροπή των περιβαλλοντικών καταστροφών και για την οικολογική ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης μέσα από άμεσες συγκρούσεις με εταιρείες και κρατικά όργανα που ευθύνονται για τη μόλυνση του Περιβάλλοντος. Η Green Peace ιδρύθηκε το 1971 στη Βρετανική Κολομβία για να προβάλει αντίσταση στις πυρηνικές δοκιμές των Η.Π.Α. στην νήσο Αμτσίτκο της Αλάσκας. Με τη χαλαρή δομή της, η οργάνωση εξασφάλισε σύντομα την υποστήριξη οικολογικά συνειδητοποιημένων ιδιωτών και άρχισε να οργανώνει εκστρατείες, ζητώντας, μεταξύ άλλων, να προστατευθούν από το κυνήγι οι απειλούμενες φάλαινες και φώκιες, να σταματήσει η ρίψη τοξικών χημικών και ραδιενεργών αποβλήτων στη θάλασσα και να απαγορευθούν οι πυρηνικές δοκιμές. Κύρια τακτική της Green Peace είναι οι «άμεσες, ειρηνικές ενέργειες», όπως η παρεμβολή μικρών φουσκωτών σκαφών ανάμεσα στα φαλαινοθηρικά πλοία και τη λεία τους ή το φράξιμο των βιομηχανικών σωλήνων που διοχετεύουν τοξικά απόβλητα στους ωκεανούς τοξικά απόβλητα στους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα. Οι επικίνδυνες και εντυπωσιακές ενέργειες αυτού του είδους χάρισαν μεγάλη δημοσιότητα στην Green Peace και συνέβαλαν στην δραστηριοποίηση της κοινής γνώμης εναντίον της καταστροφής του περιβάλλοντος. Με επιτυχία στέφθηκαν επίσης αρκετές προσπάθειες της Green Peace να εξασφαλίσει από τα εθνικά και διεθνή ρυθμιστικά όργανα της έκδοση ευνοϊκών αποφάσεων για τον έλεγχο των περιβαλλοντικών καταστροφών.

Παναγιωτίδου Ειρήνη και Ρόδου Θεοδώρα