Προϋπόθεση για την απρόσκοπτη και αποτελεσματική λειτουργία κάθε δομής που λειτουργεί μέσα στα δημοκρατικά πλαίσια είναι η ύπαρξη κοινών κανόνων και όρων οι οποίοι είναι κοινά αποδεκτοί από τους εμπλεκόμενους στην δομή. Σύμφωνα με τον Πανούση (2009) «Οι συμπεφωνημένοι κανόνες είναι απαραίτητοι. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει δημοκρατική λειτουργία και ανάληψη/ καταλογισμός ευθυνών. Βρίσκω τελείως αντιπαιδαγωγική και παραπλανητική την τοποθέτηση ότι «για όλα φταίει το σύστημα». Όχι μόνον απαλλάσσει όλους από τις προσωπικές τους ευθύνες αλλά παραπέμπει στο άγνωστο μέλλον την επίλυση των σημερινών προβλημάτων». Η ύπαρξη κοινών κανόνων και όρων είναι απαραίτητη για την λειτουργία και της σχολικής κοινότητας.
Φυσικά η ύπαρξη και μόνο των κανόνων δεν επιλύει το πρόβλημα της πειθαρχίας στο σχολείο, αλλά μπορεί να αποτελέσει ένα καλό εργαλείο για την επίτευξη της. Η αποτελεσματικότητα του σχολείου στην μείωση στο ελάχιστο των προβλημάτων συμπεριφοράς, και της παραβατικότητας των μαθητών θα γίνει εφικτή κύρια με καλά εκπαιδευμένους εκπαιδευτικούς, με αποτελεσματική ηγεσία, με υψηλού επιπέδου διδασκαλία, με οργανωμένη συστηματική εμπλοκή των γονέων και με γενικότερη ύπαρξη κουλτούρας αλλαγής του σχολείου και του κλίματος που επικρατεί σε αυτό (Ματσόπουλος, 2009). Οι θετικές διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, οι οποίες είναι κυρίως μέριμνα του εκπαιδευτικού, βελτιώνουν επίσης το μαθησιακό κλίμα και τη συμπεριφορά των μαθητών (Μπαραλός, Γ. & Φωτοπούλου, 2010).
Μια κωδικοποίηση των αρχών και κανόνων λειτουργίας και πειθαρχίας γίνεται μέσα από τη σύνταξη στο κάθε σχολείο ενός Εσωτερικού Κανονισμού (Ε.Κ.). Στην Ελλάδα η σύνταξη Ε.Κ. είναι υποχρεωτική για τα ιδιωτικά σχολεία (Νόμος 682, 1977) προαιρετική όμως για τα δημόσια. Το Υπουργείο Παιδείας έχει εκδώσει κείμενο ως υπόδειγμα με γενικές αρχές σχολικού Κανονισμού, (ΥΠΕΠΘ, 2002) το οποίο δεν προωθήθηκε προς ψήφιση, ώστε να καταστεί νόμος του κράτους.
Ο Συνήγορος του Παιδιού (2009β) ερευνώντας το ισχύον νομικό πλαίσιο διαπιστώνει ότι «υπάρχει το θεωρητικό και νομικό υπόβαθρο για νομοθετική ρύθμιση που να προβλέπει την σύνταξη Ε.Κ. στα σχολεία «που θα προκύπτει μέσα από δημοκρατικές, συμμετοχικές διαδικασίες και θα διασφαλίζει, επομένως, τη δέσμευση όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας σε σαφείς και οριοθετημένους εξαρχής κανόνες ρύθμισης της καθημερινότητας και των επιμέρους θεμάτων του σχολείου»(ό.π., 2009β). Οι ίδιοι μαθητές καταθέτουν την ανάγκη να ακουστούν οι απόψεις τους στην διαμόρφωση και εφαρμογή των Ε.Κ. (Συνήγορος του Παιδιού, 2009α).
Όλες οι πιο πάνω παράγραφοι προέρχονται από αδημοσίευτη για την ώρα έρευνα που πραγματοποίησε ο κ. Σπύρος Πάγκαλος, μεταξύ 15 Ιδιωτικών και 15 Δημοσίων Λυκείων. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή το σχολείο με τον πιο δημοκρατικό κανονισμό είναι το σχολείο μας, κάτι για το οποίο είμαστε περήφανοι.
Ο Σχολικός Κανονισμός του Λυκείου μας πραγματοποιήθηκε με μια συγκεκριμένη δημοκρατική και συμμετοχική διαδικασία που ακολουθήσαμε από τον Οκτώβριο του 2014 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015. Η διαδικασία αυτή έγινε ως εξής;
- Έναρξη συζητήσεων στο πλαίσιο των τμημάτων για τη σύνταξη του κανονισμού. Οι συζητήσεις αυτές απασχόλησαν κάθε τμήμα περίπου δύο διδακτικές ώρες.
- Ολομέλεια κατά τάξη όταν ολοκληρωθεί το πρώτο σχέδιο κανονισμού για την έγκρισή του από το σύνολο κάθε τάξης. Η ολομέλεια κάθε τάξης έγινε με ευθύνη των πενταμελών συμβουλίων την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2014.
- Ολομέλεια των μαθητριών του σχολείου για τη ενοποίηση των επιμέρους σε ένα ενιαίο σχέδιο που θα υποβληθεί στο Σύλλογο Διδασκόντων. Η ολομέλεια αυτή ή Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015.
- Παρουσίαση του ενιαίου σχεδίου από το 15μελές στο Σύλλογο Διδασκόντων.
- Σύγκληση του Σχολικού Συμβουλίου για την ψήφιση του σχολικού κανονισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των μαθητριών, του Συλλόγου Διδασκόντων και του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Το Σχολικό Συμβούλιο συνήλθε στις 19 Φεβρουαρίου 2015
- Δημοσίευση του Σχολικού Κανονισμού στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Η Συντονιστική Επιτροπή της σύνταξης του κανονισμού αποτελείται από τους παρακάτω:
- Δημήτρης Καλαϊτζίδης - Διευθυντής - Πρόεδρος της Επιτροπής
- Πέτρος Ζουμπλιός: Υποδιευθυντής
- Νίκος Παναγιωτόπουλος-μέλος
- Κατερίνα Δούκα ? Πρόεδρος 15μελούς-Γ? τάξη
- Ηρώ Βαρδίκου - Αντιπρόεδρος 15μελούς-Β? τάξη
- Αναστασία Λαγάνη από την Α? τάξη (αναπληρωματική της η Ηλιάνα Κουτσούπη)
- Ιωάννης Παναγιωτόπουλος ? Πρόεδρος Συλλόγου Γονέων και Κηδομόνων
Βιβλιογραφία (του Σπ. Πάγκαλου)
Ματσόπουλος, Α. (2009) Επιθετικότητα και βία στα σχολεία: στρατηγικές αντιμετώπισης. Στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Theartofcrime». Τεύχος 11. . Ανακτήθηκε από: http://www.theartofcrime.gr/index.php?pgtp=1&aid=1247494497 (20-1-2015)
Μπαραλός, Γ. & Φωτοπούλου, Χ. (2010). Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών-μαθητών στη σχολική τάξη και ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διαμόρφωσή τους. Στο Ν. Γεωργιάδης,
Κ. Πανούσης, Ι (2009) (Ενδο)σχολική βία: Χωρίς όρια και χωρίς ορίζοντα; στο «Παιδική παραβατικότητα και σχολείο» Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας. Εκδ Τόπος. Αθήνα
Συνήγορος του παιδιού (2009α). Ο ρόλος των μαθητών στη σύνταξη και εφαρμογή Σχολικών Κανονισμών, Ανοιχτή Συζήτηση. Ανακτήθηκε από: http://www.0-18.gr/downloads/protaseis-mathiton-stin-anoichti-syzitisi-sti-thes-ki-martis-2009 (20-1-2015)
Συνήγορος του παιδιού (2009β). Σχολικοί Κανονισμοί και Δημοκρατική Διοίκηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Α.Π. 266/20-10-2009. Ανακτήθηκε από: http://www.0-18.gr/downloads/keimeno-paratiriseon-gia-scholikoys-kanonismoys-pros-ypoyrgeio-paideias (20-1-2015)
ΥΠΕΠΘ (2002). Βασικές αρχές εσωτερικής λειτουργίας των σχολείων. Ανακτήθηκε στο: http://www.fa3.gr/nomothesia_2/nomoth_education/body.htm(20-1-2015)